Printing Industry - कागद आणि त्याचे विविध प्रकार

येरे येरे पावसा …
तुला देतो पैसा … 

हे गाणं ऐकले कि आठवत कागदाच्या होड्या करून कोणाची पहिली जाणार हे ओरडत खेळणारी मुले.
एक कागद हा त्या मुलांच्या चेहऱ्यावर किती आनंद आणू शकतो.
तसे पाहायला गेलो तर दैनंदिन जीवनात कागदाचा वापर आपण सर्रास करतो.

लिहिण्यासाठी वही,बिल,नोटा,तिकीट किंवा पास,सजावटीच्या वस्तू, बायोडेटा , झेरॉक्स , आमंत्रण पत्रिका  हे आणि बरच काही.

पण कधी हे पहिले आहेत का तुम्ही ???
दरवेळी हातात येणारे कागद हे वेगवेगळे असतात , म्हणजे काही जाडसर तर काही पातळ,काही लगेच फाटतात तर काही फाटत नाही .

शाळेत असताना रंगीबेरंगी घोटीव कागद आठवतात का तुम्हाला ?
किती कलात्मक वस्तू आपण करायचो त्याच्या !!!
त्याचबरोबर कार्ड पेपर,कार्डबोर्ड पेपर,जिलेटीन पेपर

(cellophane paper) ,क्रेप पेपर, काईट पेपर इ .
हे सगळे कागदच झाले ना ?
ह्याच कागदाने तुमची वस्तू आकर्षक केली आणि तुम्हाला उत्तम गुण सुद्धा दिले.

  
​
​
आपल्या वस्तूला साजेसा कागद आपण वापरत होतो .
आणि त्यामागचा उद्देश एवढाच असायचा कि  "आपली वस्तू हि सुंदर आणि आकर्षक दिसली पाहिजे ."हि झाली मजेची गोष्ट.
परंतु खरचं एक साधा कागद ज्यावर तुम्ही तुमचा बायोडेटा लिहिता तो तुम्हाला नोकरी मिळवून देतो.
तुमच्या आनंदाच्या क्षणांची माहिती तुम्ही ह्याच कागदाने तुमच्या आप्तेष्टानपर्यंत पोहचवू शकता.
हाच कागद तुम्हाला तुमचे चलन मिळवून देतो.
हाच कागद तुमचे आनंदाचे क्षण photos च्या स्वरुपात तुमची सोबत करतो .
अशा ह्या कागदाची थोडक्यात माहिती आपण घेऊया.

अशाच पद्धतीने printing industry मध्ये सुद्धा वेगवेगळ्या प्रकारचे पपेर्स वापरले जातात . 

आणि त्यांतर्गत खालील प्रकार येतात .

उदाहरणार्थ xerox paper , art card paper , Coated Paper, Uncoated Paper , Silk Paper,  Ivory Paper, Kodak photo paper 

(gloss or matte ) , pearl paper etc.

      

 ​​​आणि महत्त्वाचे म्हणजे हे सर्व आपण दैनंदिन जीवनात नेहमी वापरतो .

कसे ते बघूया .

आपण photo studio मध्ये जातो Passport Size किंवा दुसरे काही प्रिंट करण्यासाठी तिथे "Kodak photo paper (gloss or matte ) "  हा पेपर वापरला जातो.आणि तो दुकानदार सांगेल तो पेपर आपण घेतो पण त्यामध्ये gloss हा पेपर दिसायला चांगला (shine ) असला तरी अधिक काळ टिकण्यासाठी  "matte paper " हा उत्तम .

office documents , school / college assignment इ xerox paper वर प्रिंट होते . जो दिसायला अतिशय साधा असतो .
साध्या साध्या कामांसाठी हा पेपर तुम्ही वापरू शकता .

हाच कागद तुम्हाला तुमचा व्यवसाय किंवा तुमची ओळख इतरांना दाखवण्यासाठी उपयोगी पडतो .
प्रत्येकाला दूरदर्शनवर जाहिरात देणे शक्य आहे का?
नाही ना ?
मग आपण काय करतो तर वर्तमानपत्रामध्ये जाहिरात देतो किंवा pamphlets छापतो.
त्याचप्रमाणे आपली ओळख समोरच्या व्यक्तीकडे राहण्यासाठी आपण आपले business cards छापतो .
म्हणजे बघा हा कागदाचा आपल्या वैयक्तित प्रगतीमध्ये किती मोठा वाटा आहे.
खूप creative business cards आपल्याला आता पाहायला मिळतात.
business card ,brochure , flyers , prospectus , promotional posters इ. art card paper ,
Coated Paper, Uncoated Paper वापरले जातात .

​लग्न म्हणजे प्रत्येकाच्या आयुष्यातला सर्वात आनंदाचा क्षण किंबहुना प्रसंग.
त्याचेच निमंत्रण पत्रिकेचे अतिशय सुंदर असे विविध प्रकार सध्या उपलब्ध आहेत .
खासकरून  इथे आपण वेगवेगळे कागदाचे प्रकार बघू शकतो.
Silk Paper, Pearl paper, Ivory Paper इ. 
ह्या प्रकारच्या पेपर्सना "Special Papers" म्हणतात. 
फक्त लग्नच नाही तर गृहप्रवेश , नामकरण विधी , उदघाटन समारंभ , वाढदिवस अशा अनेक शुभ आणि आनंदाच्या प्रसंगाचा कागद हा साक्षीदार असतो.
आता हे सारे प्रसंग जेव्हा आपण कॅमेरामध्ये बंदिस्त करतो तेव्हा ते पुन्हा डोळ्यांसमोर येतात जेव्हा आपण ते अल्बमच्या माध्यमातून
कायमस्वरूपी जपून ठेवतो.
पुढे काही वर्षांनी हेच फोटो आपल्याला हसवतात , जुन्या दिवसांची आठवण करून देतात .

​
पाहिलंत एक कागद आपल्या जीवनामध्ये किती आनंद भरतो ते !!!
                 ​
वेगेवेगळ्या ठिकाणी , प्रिंटींग च्या हेतुप्रमाणे वेगवेगळे पेपर्स वापरले जातात परंतु हे सगळे पेपर सगळ्या printers वर प्रिंट होतातच असे नाही.त्यासाठी काही बंधने आणि नियम आहेत.

हे झाले papers संदर्भात.
तुम्ही कधी हे पहिले आहे का जो paper आपण stationary साठी वापरतो तो आणि business card  साठी वापरतो तो किंवा brochure or flyers चा पेपर ह्याच्या जाडीमध्ये फरक असतो.
xerox paper हा अतिशय पातळ असून brochure or flyers चा पेपर थोडा अधिक जाड आणि business card चा त्याहून अधिक जाड असा असतो .
तर हे कसे ह्याची माहिती थोडक्यात घेऊया.

प्रत्येक गोष्ट मोजण्यासाठी एक प्रमाण असते आणि  तो नियम पेपरलाही लागू आहे .
त्याचे प्रमाण आहे GSM - grams per square meter .

जितके वजन अधिक तितका पेपर जाड ( thick ) .
खाली दिलेल्या तक्त्यावरून तुम्हाला ह्याची कल्पना येईल .

​
अशा पद्धतीने printing industry मध्ये कागद अतिशय महत्त्वाचे कार्य बजावतो.
म्हणून मी पहिल्या लेखात असे लिहिले कि " कागद हा Printing Industry चा श्वास आहे."
परंतु ह्याच कागदाला साथ देणारी आणखी एक गोष्ट आहे आणि ती म्हणजे "शाई " किंवा साध्या शब्दांत सांगायचे झाले तर रंग.
जर "कागद Printing Industry चा श्वास आहे " तर "शाई हि Printing Industry ची नस आहे ."
असे म्हटले तर चुकीचे होणार नाही .
त्याबद्दलची अधिक माहिती आपण पुढील लेखामध्ये करून घेऊ.

भेटू पुन्हा...

                                                                                - सुप्रिया नार्वेकर